Sual: (Hacıya hacı, namaz kılana namazcı, oruç tutana oruççu denmez. Eshab-ı kiramın hangisine hacı dendi ki? Hacı Ömer, Hacı Ali diyen oldu mu?) diyorlar. Ecdadımız, hacılara hacı dediklerine göre yanlış mı yapmışlar?CEVAP
Öğünmek için, kibir için denmiyorsa, hacıya hacı denmesinin hiç mahzuru yoktur. Hattâ hacı olmayana bile ona ikram için (Hacı dayı), (Hacı baba) veya (Hacı nine) demek de caizdir.
Ecdadımızda kusur aramak yanlıştır. Hacıya, hacı demek yanlış olsaydı o zamanki âlimler önlemeye çalışırdı. Bir sıfat, diğerlerinden ayırmak için kullanılır. Çoğunluk içinde azınlık varsa onu anlatır. Birkaç örnek verelim:
Türkiyeliler bir arada iken, yabancı biri gelse, bu turist denir.
Türklerin bulunduğu bir yere, doğudan biri gelse, bu Kürt denir. Kürtlerin bulunduğu yere yabancı biri gelse, bu Türk, bu Laz, bu Çerkez denir. Türkler kendi aralarında birbirine Türk demedikleri gibi, Kürtler de, kendi aralarında birbirine Kürt demezler.
Kur'an-ı kerimi ezberleyen kimsenin bulunmadığı bir yerde ezberleyene hâfız denir. Herkesin hafız olduğu yerde birbirine hafız demezler. Polisler, kendi aralarındaki polise, polis diye hitap etmez. Buna gerek yoktur.
Savaşta yaralı veya sağlam gelene gazi denir. Gazi olmayanların yanında ona gazi derler.
Eshab-ı kiramın tamamı hacı olduğu için her birine ayrı ayrı hacı denmez. Hattâ birbirine Sahabî diye bile hitap etmezler. Sahabî olmayanların yanına gittikleri zaman, oradakiler buna bu gelen Sahabî derler.
Müslümanların arasındaki bir Hristiyan’a, (Bu Hristiyan), Hristiyanların içindeki bir Müslümana da (Bu Müslüman) denir. Ama Müslümanlar, kendi aralarında birbirine Müslüman diye hitap etmediği gibi, Hristiyanlar da birbirine Hristiyan diye hitap etmez.
Hanefîlerin arasındaki Şâfiî’ye, (Bu Şâfiî) derler. Mezhepli Müslümanların arasında mezhebi olmayan birine de, (Mezhepsiz) denir.
Sakalsızların yanında bir sakallı olsa, ona sakallı denir. Sünnete uygun sakallıların yanlarındaki bid’at sakallı birine bid’at sakallı denir.
Namazını kılan, iyi ahlaklı bir Müslümana abdestli, namazlı veya Musalli denir. Ama herkesin namaz kıldığı bir yerde, içlerinden birine (Bu namaz kılar) denmez.
Oruç tutmayanlar arasında biri çok oruç tutuyorsa ve gece namaz kılıyorsa, ona gündüz saim, gece kaim denir. Demek ki yerine göre namaz kılana musalli, oruç tutana saim deniyor.
Eskiden bir köyden ancak bir iki kişi hacca gidip gelebiliyordu. Bunun için de, ona ikram olarak hacı deniyordu. Şimdi hacılar çoğaldığı için artık her hacıya hacı denmesi cazip değildir. Ama namaz kılana musalli, oruç tutana saim dendiği gibi, hacıya da hacı demenin dinen hiç mahzuru yoktur. Bunu bilmeyen âlim taslakları çoktur.
