Sual: Aşûre gününün önemi nedir ve bu günde neler yapılmalıdır?Cevap: Muharrem ayının onuncu gecesi, Aşûre gecesi, onuncu günü de Aşûre günüdür. Muharrem ayı, Kur’ân-ı kerimde kıymet verilen dört aydan biridir. Aşûre, bu ayın en kıymetli gecesi ve günüdür. Allahü teâlâ, birçok duaları Aşûre günü kabul buyurdu. Âdem aleyhisselâmın tevbesinin kabul olması, Nuh aleyhisselamın gemisinin tufandan kurtulması, Yunus aleyhisselamın balığın karnından çıkması, İbrahim aleyhisselamın Nemrud'un ateşinde yanmaması, İdris aleyhisselamın diri olarak göğe çıkarılması, Yakup aleyhisselamın, oğlu Yusuf aleyhisselama kavuşması ve gözlerindeki perdenin kalkması, Yusuf aleyhisselamın kuyudan çıkması, Eyüp aleyhisselamın hastalıktan kurtulması, Musa aleyhisselamın Kızıldeniz'den geçip, Firavun'un boğulması ve İsa aleyhisselamın viladeti, doğumu ve Yahudilerin öldürmesinden kurtulup, diri olarak göke çıkarılması hep Aşûre günü oldu.
Nuh aleyhisselam gemide aşure tatlısı pişirdiği için Müslümanların Muharremin onuncu günü aşure pişirmesi ibadet olmaz. Muhammed aleyhisselam ve Eshâb-ı kiram böyle yapmadı. Muhammed aleyhisselamın yaptığı veya emrettiği şeyleri yapmak ibadet olur. Din kitaplarının yazmadığı, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirmediği şeyleri yapmak, sevap olmaz, günah olur. O gün, herhangi bir tatlı yapmak, tanıdıklara ziyafet, fakirlere sadaka vermek sünnettir, ibadettir.
Aşûre günü, Berat ve Regaib geceleri, camilerde toplanarak cemaat ile namaz kılanlar, bu toplantılarla sevap kazandıklarını sanıyorlar ise de, bunlar fıkıh âlimlerinin söz birliği ile mekruh dedikleri işi işlemektedirler. Mekruhu iyi bilmek ise, büyük cinayetlerdendir.
Mübarek gecelerde ibadet etmek çok sevaptır. Rıyâd-un-nâsıhîn kitabında buyuruluyor ki:
“İmâm-ı Nevevî hazretleri, Ezkâr kitabında ‘gecenin oniki kısmından bir kısmını yani bir saat kadar ihya etmek, yani okumak, kılmak, dua etmek, bütün geceyi ihya etmek olur. Yaz ve kış geceleri için hep böyledir’ buyuruyor.” İbni Abidînde de böyle olduğu bildirilmektedir. Hadîs-i şerifte buyuruldu ki:
(Aşûre gününün orucu, bir senelik geçmiş günahlara kefarettir.)
Aşûre günü oruç tutmak isteyenler, Muharremin 9. 10. veya 10. 11. yahut 9. 10. 11. günleri tutmalıdır.
***
Sual: Kurbanın şartı nelerdir ve hangi hayvanlar kurban edilir? Kurbanlık hayvana ortak olma şartları nelerdir?
Cevap: Kurbanın şartı üçtür:
1- Müslüman ola ve âkıl ve baliğ ola.
2- Mukim ola.
3- Kurban nisabı miktarı ganî ola.
Rüknü, koyun ve keçi, deve ve sığır olmak üzere, bir deve veya bir sığır, yedi kurban yerine geçer ki, bir sığırı yedi kişinin kurban etmesi câizdir. Bir başka kimse, ben de dahil olayım dese, sekizinin kurbanı da fasit olur. Kurban nisabı, fıtra nisabının aynıdır.
İbni Âbidîn “rahime-hullahü teâlâ” buyuruyor ki, herhangi birinin hissesi yedide birden az olursa, hiçbirinin kurbanı câiz olmaz. Bunun için, yediden az kimsenin ortak olması câiz olur. Satın alırken ortak olmak sahihtir. Satın alındıktan sonra ortak olmak da sahih ise de, satın alınmadan önce, ortak olmak daha iyidir. Bir kimse, birinin sığırına, yedide birden yedide altısına kadar ortak olabilir. Etini bu nispette taksim ederler. Ortaklardan biri ölürse, varisleri, onun için ve kendileriniz için kesin derse, sahih olur. Çünkü, meyyit için kurban kesmek Kurbetdir. Böyle demezlerse, şeriklerden (ortaklardan) ölününki Kurbet olmaz ve hiçbiri sahih olmaz. Şeriklerden birisi kâfir ise veya eti için ortak olmuş ise, hiçbirinin kurbanı câiz olmaz. Çünkü, şeriklerden her birinin Kurbet olarak niyet etmesi şarttır. Kâfirin niyeti bâtıldır. Yemek için niyet etmek ise, Kurbet değildir. Bunun gibi, şeriklerden biri, bu senenin kurbanına, diğerleri geçmiş senenin kurbanına niyet etseler, diğerlerinin niyetleri bâtıl olup, etleri tetavvu [Sadaka] olur.
Etlerini fakirlere sadaka vermeleri lâzım olur. Birinin niyeti sahih olur ise de, bu da etinden yiyemez. Çünkü, sadaka verilmesi hükmü, etin hepsine sirayet etmiştir. Niyet edilen kurbetin, vacib olan kurbet olması şart değildir. Sünnet ve nafile kurbet de olabilir. Çeşitli cins vacibler de olabilir. Çocuk veya büyük kimse için Akika olması da câizdir. Çünkü, Akika, çocuk nimetine karşı yapılan şükür olup Kurbetdir. Nikâh yemeği de, şükür etmek olup, sünnet olan kurbetdir. Şeriklerin hepsinin bayram kurbanı niyetinde olmaları efdaldir. Akika kesmek, Hanefi mezhebinde sünnet değildir. Müstehab veya mubahtır. Müstehablar, Kurbetdirler. Mubah da, şükür niyeti ile yapılınca Kurbet olur. Çok âdetler vardır ki, niyet edince ibadet olur. Mubahlar da, niyet edince, taat olur. (İslâm Âhlâkı s. 306)
