Sual: Abdesti bozan şeyler nelerdir?Cevap: (Halebî) kitabında diyor ki, (Hanefi mezhebinde yedi şey, abdesti bozar: Birincisi, önden ve arkadan çıkan şeyler, mesela yellenmek, abdesti bozar. Yalnız, erkeğin ve kadının önünden çıkan yel, abdesti bozmaz. Bu, az kimsede olur. Ağızdan, kulaktan ve derideki yaradan çıkan kurtlar, bozmaz. İhtikan, yani lavman âletinin ucu ve insan parmağı, arkadan sokup çıkarılınca, etrafı yaş ise bozar. Kuru ise, yine abdesti tazelemek iyi olur. Bir parçası sokulup, bir parçası dışarda kalan her şey de, böyledir. Bir şeyin hepsi girip çıkarsa, abdesti de, orucu da bozar. Basur memesi çıkan, eli ile veya bez gibi bir şey ile sokarsa, abdesti bozulur.
Erkek, idrar yoluna yağ sokup, sonra dışarı akarsa, İmâm-ı a’zama göre bozulmaz. Kadın, vajinal lavaj yapınca, çıkan sıvı, abdesti bozar.
Erkek, idrar kaçırmamak için, idrar yoluna nebati pamuk koyması câizdir. Sızdığında vesvese, şüphe ederse, koyması müstehab olur. Sızmağa mani olursa, koyması vacib olur. Sunî pamuk kullanmamalıdır. Pamuğun dışarda kalan kısmı ıslanmadıkça, abdesti bozulmaz. Pamuk, kuru olarak çıkarsa, yine bozulmaz. Kadınların önlerine soktuğu, kürsüf denilen bez de böyledir. Fakat sokmayıp, aralığa koyarsa, iç tarafı ıslanınca, bozulur. Pamuğun hepsi girmişse, yaş olarak çıkınca, bozar. Arkaya sokulup, kaybolan nebati pamuk, kuru çıkınca da bozar. Bakire kızların yalnız hayız zamanında, evli ve dul olanların ise, her zaman kürsüf kullanmaları müstehabdır. İstincadan sonra, çamaşırında leke olanlar, iki kaba eti arasına uzunca pamuk koyarak, makatı örtmeli, abdest alacağı zaman pamuğa bakıp, temiz ise tekrar yerine koymalı, kirlenmiş ise, değiştirmelidir.
İdrar kaçıran, çamaşırının kirlenmemesine çok dikkat etmelidir. Kenar uzunluğu onbeş santimetre kadar murabba [kare] şeklinde bir bezin bir köşesine elli santimetre kadar ip bağlanır. İpin diğer ucu halka yapılıp, dona takılı olan çengelli iğneye geçirilir. Bez zekerin ucuna sarılır. Kenarları üzerine ipi sarılıp, ilmik yapılır. İdrar, fazla sızıyorsa, bezin içine pamuk konur. İdrar kaçırınca, yaş pamuk atılır. Beze de bulaşmış ise, ipin ucundan çekilir, ilmik açılır. Bez yerinden çıkar. İpin diğer ucu, iğneden çıkarılıp, bez yıkanıp ve kurutulup, tekrar kullanmak için saklanır. Bir bez, bağı ile birlikte aylarca kullanılabilir. İhtiyarlarda zeker küçülüp, ucuna bez sarılamıyor. Bunlar, küçük bir naylon torbaya bez koyup, zekeri ve husyeleri torbaya sokar. Ağzını bir ip ile bağlar. İdrar yapacağı zaman, ipi çözer. İçindekileri çıkarır. Bez ıslanmış ise değiştirir. Böyle temizlik yapan, prostat hastalığına yakalanmaz. (Tam İlmihal s. 125)
***
Sual: Abdestin sünnetleri nelerdir ve kaç tanedir?
Cevap: Abdestin sünnetleri onsekizdir. Bunlardan bir kısmı şunlardır;
1- Halâya girerken ve abdeste başlarken, Besmele çekmek. Tenha yer bulamayan, sıkışınca başkaları yanında örtünerek, abdest bozabilir.
2- Elleri, bilekleri ile beraber, üç kere yıkamak.
3- Ağzı, ayrı ayrı su ile, üç kere yıkamak. Buna (Mazmaza) denir.
4- Burnu, ayrı ayrı su ile, üç kere yıkamak. Buna (İstinşâk) denir.
5- Kaşların, sakalın, bıyığın altındaki görünmeyen deriyi ıslatmak sünnettir, farz değildir. Bunların üzerini yıkamak farzdır. Kıllar seyrek olup altlarındaki deri görünüyorsa, deriyi yıkamak, yani ıslatmak farz olur.
6- Yüzünü yıkarken, iki kaşın altını ıslatmak.
7- Sakalın sarkan kısmını mesh etmektir. Bunu yıkamak Hanefide farz değildir. Şafii’de çene altındaki deriyi yıkamak farzdır.
8- Sakalın, sarkan kısmının içine, sağ elin yaş parmaklarını, tarak gibi sokmak [tahlil etmek].
9- Dişleri, bir şey ile ovmak, temizlemek.
10- Başın her tarafını, bir kere mesh etmek.
11- İki kulağı, bir kere mesh etmek. Kulakla yanak arasını yıkamak farzdır.
12- Enseyi, üçer bitişik parmaklarla, bir kere mesh etmek.
Son üçünü birlikte yapmak için, iki el ıslatılıp, iki elde de, üç bitişik ince parmak birbirine yapıştırılıp, iç tarafları, başın önünde, saçların başlangıcına konmak üzere iki el başa konur. İki elin bu üç parmağının uçları, birbirine dokunmalıdır. Baş ve şehadet parmakları ve avuç içleri havada olup, başa dokunmaz. İki el, arkaya doğru çekilerek, üçer parmak, başı mesh eder. Eller, arkadaki saç kenarına gidince, üçer parmak, baştan ayrılıp, iki elin avuç içleri, kafanın yan tarafındaki saçlar üzerine yapıştırılıp, arkadan öne çekilerek, başın yan tarafları mesh edilir. Sonra şehadet parmakları kulakların iç tarafına ve baş parmakların iç yüzü, kulak arkasına konup, kulaklar yukarıdan aşağı mesh edilir. Sonra, diğer üç parmakların dış yüzleri enseye konup, ensenin ortasından, iki tarafına doğru çekilerek mesh edilir. Başı bu şekilde mesh etmek, Maliki mezhebinde farzdır. (Tam İlmihal s. 122)
