Sual: Sesi yükseltip alçaltarak, teganni ederek ezan okumak câiz midir? Ezan okunurken iki baş parmağın tırnaklarını öptükten sonra, iki göz üzerine sürmek müstehab mıdır?Cevap:
(Berîka)da binotuzbirinci ve binaltmışikinci sahifelerinde diyor ki, (Namaz vakitlerini bilmeyen ve teganni, elhân ederek, yani mûsikî perdelerine uyarak okuyan kimse, ezan okumağa ehil değildir. Bunu müezzin yapmak câiz değildir, büyük günahtır. Kur’ân-ı kerimi, zikri, duayı elhân ile okumanın sözbirliği ile haram olduğu (Bezzâziyye)de yazılıdır. Ezan okumak da ve vaktinden evvel okumak da böyledir. Ezan okurken, yalnız iki (Hayye alâ...) da teganni etmeğe izin verilmiştir. Kur’ân-ı kerim okumakta teganniye izin verilmesi, Allahü teâlâdan korkarak okuyunuz demektir. Bu da, tecvid ilmine uyarak okumakla olur. Yoksa, harfleri, kelimeleri değiştirerek manayı, nazmı bozarak teganni etmek sözbirliği ile haramdır. Kur’ân-ı kerimi ve ezanı tercî ile okumak, hadîs-i şerif ile men edildi. Tercî, sesi yükseltip alçaltarak okumaktır. Böyle okunanı dinlemek de haramdır.
Vaktinden önce teganni ile okunan ve Arabi olmayan ve cünübün, kadının okuduğu ezanı duyan da söylemez. Bir ezanı işitip söyleyen kimse, başka yerde okunan ezanları duyunca artık söylemez. (Hayye alâ)ları duyunca bunları söylemeyip (Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâh) der. Ezandan sonra, salevat getirilir. Sonra ezan duası okunur. Ezan düâsı (İslâm Ahlâkı) kitabında yazılıdır. İkinci (Eşhedü enne Muhammeden resûlullah) söyleyince, iki baş parmağın tırnaklarını öptükten sonra, iki göz üzerine sürmek müstehabtır. Bunu bildiren hadîs-i şerif, (Merâkıl-felâh)ın Tahtâvî haşiyesinde yazılı ise de, (İbni Âbidîn) “rahmetullahi teâlâ aleyhimâ” bu hadîsin zayıf olduğunu bildirdiği gibi, (Hazînet-ül-meârif) 99. cu sahifede de yazılıdır. İkamette böyle yapılmaz. İkameti işitenin tekrar etmesi sünnet değil, müstehabtır. İkamet okunurken camie giren kimse, oturur, ayakta beklemez. Müezzin efendi, (hayye-alelfelâh) derken, herkesle beraber kalkar. (Tam İlmihal s. 206)
***
Sual: İmamın namazda sesini fazla yükseltmesi mekruh mudur? İmamın tekbiri işitilirken, müezzin yüksek sesle tekbir getirirse, bidat mi olur, namazı mı bozulur?
Cevap:
İbni Âbidîn namazın sünnetlerinde buyuruyor ki, imamın namaza dururken ve rükünden rükne geçerken ve selâm verirken, cemaat işitecek kadar, sesini yükseltmesi sünnettir. Daha fazla yükseltmesi mekruhtur. İmam, namaza başlamak için, tekbir getirmeli, cemaate duyurmağı düşünmemelidir. Aksi takdirde namazı sahih olmaz. Cemaatin hepsi, imamı işitmediği zaman, müezzinin de herkese duyuracak kadar, sesini yükseltmesi müstehab olur. Müezzin de namaza başlamağı düşünmeyip, yalnız cemaate duyurmak için bağırırsa, namazı sahih olmadığı gibi, imamı duymayıp, yalnız bu müezzinin sesi ile namaza duranların namazı da sahih olmaz. Çünkü, namazı kılmayan birine uymuş olurlar. Cemaate duyuracak kadardan daha yüksek bağırmak, müezzin için de, mekruhtur. Dört mezhep âlimleri sözbirliği ile bildiriyor ki, cemaatin hepsi, imamın sesini duyarken, müezzinin de tekbir getirmesi, mekruhtur ve çirkin bidattir. Hattâ (Bahr-ül-fetâvâ)da ve (Feth-ul-kadîr)de ve (Miftâh-ul-Cennet ilm-i hâli) kenarındaki (Üstüvânî) risâlesinin sonuna doğru diyor ki, (Küçük mescitlerde, imamın tekbiri işitilirken, müezzin yüksek sesle tekbir getirirse, namazı bozulur.) (Tam İlmihal s. 207)
***
Sual: Radyo ile, hoparlör ile Kur’ân-ı kerim ve ezan okumak ve dinlemek ve bunlarla namaz kılmak yanlış mıdır?
Cevap:
Sesi lüzumundan fazla yükseltmek günâh olduğu gibi, hoparlörden çıkan, imamın ve müezzinin sesi değildir. Bunların sesi elektrik ve mıknatıs hâline dönüyor. Bu elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği ses duyuluyor. Aynı namazı kılan kimsenin sesine uymak şarttır. Aynı namazı kılmayan başka bir kimseden ve bir aletten çıkan sese uyanların namazları sahih olmaz. (Redd-ül-muhtâr) kitabı, birinci cilt, beşyüzonyedinci sahifede (Hâfızın sesi, dağlarda, çöllerde, ormanlarda ve başka herhangi bir vasıta ile etrafa saçılırsa, bu ikinci sesler, Kur’ân-ı kerim okumak olmaz. Bunlardan işitilen secde âyeti için, secde etmek lâzım gelmez) buyuruyor. Bunların insan okuması olmadıkları, insan okumasına benzedikleri (Halebî-yi kebîr)de de yazılıdır. Din mütehassıslarının bu açık yazıları, radyo ile, hoparlör ile Kur’ân-ı kerim ve ezan okumanın ve dinlemenin ve bunlarla namaz kılmanın yanlış olduğunu göstermektedir. Hoparlör ve radyo ile ezan ve Kur’ân-ı kerim okumanın câiz olmadığı, Elmalılı Muhammed Hamdi efendi tefsirinin üçüncü cild, [2361]. ci sahifesinde uzun yazılıdır. Hele başka binada olan imama hoparlörle uyarak kılınan namaz sahih olmadığı gibi, çirkin bid’at olur. Büyük günâh olur. (Tam İlmihal s. 207)
