Sual: Fâiz, yalnız İslâmiyette mi yoksa bütün semâvî dinlerin, yani hak olan, doğru olan dinlerin hepsinde mi haramdır?Cevap:
İslâmiyette fâiz haramdır. Fâiz, yalnız İslâmiyette değil, semâvî dinlerin, yani hak olan, doğru olan dinlerin hepsinde haramdır. Fâizin azı da, çoğu da haramdır. En büyük günahlardandır. Fâizin ve bankanın ne demek olduğunu iyi anlamak lâzımdır. Dinimiz ticarete ve büyük sınai teşekküllerin meydana gelmesine ve ferdin istihsal kapasitesinin genişlemesine yarayan ve fâiz ile alış-veriş yapmayan şirketlerin, bankaların kurulmasına izin, hatta emir vermektedir.
Dinini iyi öğrenen bir Müslüman, haram işlemeden ve fâiz felâketine düşmeden her çeşit ticareti yaparak helal mal kazanır. Helal ve bereketli kazancı ile millete ve memlekete çok faydalı olur. (Hadîka)da diyor ki, (İmam-ı Muhammed Şeybânîye, mütehassıs olduğu tasavvuf bilgisinde niçin bir kitap yazmadığını sorduklarında, zühd ve takva, ancak, bütün işlerde ahkâm-ı islâmiyyeye uymakla, bâtıl, fasit ve mekruh sözleşmelerden sakınmakla elde edilebilir. Bunlar da, fıkıh kitaplarından öğrenilir. Alış-veriş ve başka sözleşmeleri yapacak kimsenin bunların sahih ve helal olması şartlarını öğrenmesi lâzımdır. Bunun için, bu işlerin ilmihâlini öğrenmek her mükellefe farz-ı ayndır. Bu farzın yerine getirilmesi için, bey’ ve şirâ kitabını yazdım buyurdu). (Tam İlmihal s. 851)
***
Sual: Alkol, kan ve necis şeylerin karışmış olduğu bir terkibi, mesela kolonya gibi, böyle karışımları kullanmakta dinen bir mahzur var mıdır?
Cevap:
Konu ile alakalı olarak Dürr-ül-muhtârda deniyor ki:
“Toprak ve sudan biri temiz ise, karışımları olan çamur temiz olur. Fetva da böyledir.” Eşbâhda da böyle yazılıdır. İbni Âbidîn, Dürr-ül-muhtârı açıklarken diyor ki:
“Âlimlerin çoğunun böyle söylediği Feth-ul-kadîrde yazılıdır. Böyle fetva verildiği, Bezzâziyyede yazılıdır. İmam-ı Muhammed Şeybânî böyle buyurdu. Bu çamur necis olur diyenler de vardır. Fakat, bunlara göre de temiz toprak ile gübre karışımı temiz kabul edilir. Çünkü bunda ihtiyaç vardır.” Tergîb-üs-salât'ta deniyor ki:
“Bazı âlimlere göre gübre karışık sıva, temiz su ile yapılmış ve gübresi çamurdan az ise, temiz kabul edilir.”
İhtiyaç olduğu için hazırlanan karışımlardaki iki maddeden biri temiz ise ve necis olanın yerine temizini kullanmakta haraç varsa, birinci kavle göre karışımın da temiz olacağı anlaşılmaktadır. İspirtolu ilaçlar, kolonya, mürekkep, vernikler ve boyalar böyledir. Şafii mezhebinde, necis sıvıların, ilaç ve ıtriyat ıslahı için kullanılan miktarlarının affedildikleri, El-fıkh-ü alel-mezâhib-il-erbe'ada ve molla Halîl Si'ridînin El-ma'füvât kitâbının Süleyman bin Abdullah Si'ridî şerhinde yazılıdır. Haraç olduğu zaman, zayıf olan kavle uymak caiz olduğu, bu iki kitapta yazılıdır. Bunun için, zor durumda kalınca, Hanefi ve Şafii mezhebinde olanın, böyle karışımların çok miktarı ile birlikte namaz kılmaları caiz olmaktadır. Temiz kabul edilen ilacın, zaruret olmadan içilemeyeceği, kitaplarda yazılıdır.
***
Sual: Hayvan gübreleri toplu hâlde bulunduğu zaman yanmakta ve gaz çıkarmaktadır. Bu gazlar veya o gübreliğe konan sinekler, insan üzerine gelince pis mi olur, yıkamak gerekir mi?
Cevap:
Necasetten hasıl olan amonyak gazının meydana getirdiği nişadır temizdir. Necaset üzerinden kalkıp uçan tozlar, sinekler, elbiseye, suya gelirse, pis yapmaz, yıkamak gerekmez.
***
Sual: Abdest ve gusül alınmış su ile necaset temizlenebilir mi?
Cevap:
Necaset, her temiz su ile, abdest ve gusül alınmış su ile, sirke ve gül suyu gibi akıcı mayiler ve tükürükle temizlenir. Ancak süt ve yağ ile temizlenmez.
