Cevap:
Şüphelilerden sakınmaya Vera, haramlardan sakınmaya ise Takva denir. Şüpheli olmak korkusu ile mubahların çoğunu terk etmeye de Zühd denir. Hadîka sonunda diyor ki:
“Zamanımızda vera ve takva sahibi olmak güçleşti. Şimdi, kalbini, dilini ve bütün uzuvlarını haramlardan koruyan, insanlara, hayvanlara haksız olarak zulmetmeyen, ücretsiz olarak bir iş yaptırmayan ve herkesin elindeki malı onun helal mülkü bilen kimse, takva sahibi olur. Bir kimsenin elindeki malın gabedilmiş, çalınmış, faiz, kumar, rüşvet, zulüm, hıyanet ile alınmış haram malın kendisi olduğu bilinmedikçe, mallarını bu yollardan edinmekte olduğu bilinse dahi, elindeki bu malın onun helal mülkü olduğunu kabul etmek lazımdır. Bunu verince, mülk-i habis ise de, almak caiz olur. Verilenin haram mal olduğu bilinirse, bunu ondan hiçbir suretle almak caiz olmaz.” Kâdîhân fetvâsında diyor ki:
“Zamanımızda, şüpheli maldan sakınmak imkânsız oldu. Şimdi, Müslümanların, haram olduğunu iyice bildiği şeyden sakınmaları vacibdir.” Şimdi ise, iş daha güç oldu. Çünkü hadis-i şerifte;
(Her yıl, kendinden önceki yıldan daha kötü olacaktır) buyuruldu. Bunun için, bugün vera ve takva, kalbi, dili ve bütün uzuvları haramdan korumak, insanlara zulüm yapmamak, insanlara ve hayvanlara işkence yapmamak, işçinin ücretini hemen vermek ve gönül rızası olmadan talebesine bile iş yaptırmamaktır.
***
Sual: Eline haram para geçen bir kimse, nasıl hareket etmeli, bu parayı nereye, kime vermelidir?
Cevap:
Eline, sahibi bilinen haram mal, mesela para geçen kimse, bunu sahibine vermeli, sahibi bilinmiyorsa, fakire sadaka olarak vermelidir. Başka yere vermesi günah olur. Bu malı almak, fakirlerden başka kimseye caiz olmaz. Yalnız varisin, haram mal olduğunu bildiği halde, mirası alması caiz olur, denildi.
***
Sual: Sadece farzları yapmaya mı ibadet denir? Haramlardan sakınan kimse de ibadet etmiş olmaz mı?
Cevap:
Allahü teâlânın yapılmasını emrettiği emirlerine Farz, yapılmasını yasak ettiklerine de Haram denir. Emredilen farzları yapmaya, yasak ettiği haramlardan sakınmaya da, İbadet etmek denir. Farzları yapmak gibi, haramlardan sakınmak da ibadettir.