Sual: Mizan-ül kübra’da, (Azimeti yapabilecek olanın, ruhsatla uğraşması, din ile oynamak olur) deniyor. Azimet ve ruhsat nedir? Din ile oynamak sayılan ruhsat hangisidir?CEVAP
Bir işin yapılması için, bir kolay yol, bir de güç yol vardır. Kolay yola ruhsat, güç olana azimet yolu denir.
Azimet, haramlardan, mekruhlardan, şüphelilerden ve mübahların fazlasından sakınmaktır.
Ruhsat ise, yalnız haramlardan kaçınmaktır. Kuvvetli, hâli elverişli olanın, azimetle amel etmesi efdaldir. (Amellerin en faziletlisi, nefse en zor gelenidir) hadis-i şerifi, takip edilecek en doğru yolu göstermektedir. (Dıyâ-ül-kulûb)
(Allahü teâlâ, emrettiği şeyleri yapmanızı sevdiği gibi, izin verdiği şeyleri yapmanızı da sever) hadis-i şerifi, bazen ruhsat olanı yapmanın daha iyi olduğunu göstermektedir. Mesela seferdeki bir yolcu, orucu tutunca hastalanır veya ölürse günaha girer. Onun için Peygamber efendimiz buyuruyor ki:
(Seferde oruç tutmak, takvadan sayılmaz.) [Buharî]
(Seferde oruç tutmak, mukimken oruç yemek gibidir.) [Nesaî]
Tahrim sûresinde, (Allahü teâlânın helâl ettiklerini kendinize haram etmeyin!) mealindeki âyet-i kerime, (Ruhsat verilen şeyleri inkâr etmeyin! Bunları haram etmeyip de, terk eder, çekinirseniz iyi olur. Yapması ise, günah olmaz) demektir. (Kıyamet ve Âhiret)
Şeytan insana, Allahü teâlânın bildirdiği kolaylıkları yaptırmaz. Mesela mest üzerine mesh ettirmeyip ayaklarını yıkattırır. Bunun için ruhsatla amel etmelidir. (Hüsn-üt-tenebbüh)
Yani şeytan, zor işleri yaptırıp ibadetlerden bıkkınlık getirtmek ister. Mest de giyerek şeytana muhalefet edilmeli. Üç hadis-i şerif:
(Allahü teâlânın verdiği kolaylık ve ruhsatlardan faydalanın!) [Buharî]
(Allahü teâlâ, ruhsatla da amel edilmesini sever.) [Beyhekî]
(Ruhsatlardan faydalanmayan, Arafat Dağı kadar günah işlemiş olur.) [Taberanî]
İmam-ı Rabbanî hazretleri buyuruyor ki: İhtiyaç olunca, en kolay olan fetvayı vermek daha iyidir. Hattâ kendi mezhebine uygun olmasa da, başka mezhepteki kolay fetva söylenmelidir. Bekara sûresi, 185. âyetinde mealen, (Allahü teâlâ, size kolay olan şeyleri yaptırmak istiyor, güç olanı istemiyor) ve Nisa sûresi, 28. âyetinde mealen, (Allahü teâlâ, ibadetlerinizin hafif, kolay olmasını istiyor. İnsan zayıf, dayanıksız yaratıldı) buyuruldu. Müslümanları sıkıştırmak, onları incitmek haramdır. (3/22)
Görüldüğü gibi, ruhsatla amel etmek bazen daha iyi ise de, mesela bir Hanefî'nin eli kanıyor, nasıl olsa Şâfiî'de bozmaz diyerek abdest almazsa, bir Şâfiî de kadına dokunup, (Hanefî'de bozmaz) diyerek abdest almazsa din ile oynamak olur. Buna telfîk deniyor ki, haramdır. Mezhepsizler genelde böyle yapıyorlar.
Dostun ayrılığı
Dostların ayrılığı, çok gelir, sürse de az,
Gözde bir kıl olursa, insan rahat olamaz.
