Sual: Bir arkadaş var. Yaşça kendinden büyük küçük herkese (Kardeşim) diyor. Böyle demesi uygun mudur?CEVAP
Kur’an-ı kerimde müminlerin kardeş olduğu bildiriliyor. Peygamber efendimiz, (Allah’ın kulları, kardeş olun!) buyuruyor. Hazret-i Ömer’e de, (Kardeşim Ömer) diye hitap ediyor. Hazret-i Ömer, bu sözün dünyalara bedel olduğunu söylüyor.
Merhum hocamız da, (Kardeşim) diye hitap ederdi. Sünnet olduğu için de (kardeşim) demek çok güzeldir. Ancak günümüzde yaşlının gençlere (kardeşim) demesi hoş karşılanırsa da, gencin yaşlılara (kardeşim) demesi tuhaf görülür. 30 yaşındaki bir gencin 70 yaşındaki birine (kardeşim) demesi yadırganır. Bu yüzden, (Abi) demek çok güzeldir. Çünkü (abi) denince (kardeşim) de denmiş oluyor. Abi, büyük kardeş demektir. (Kardeşim) demekte sevgi var. (Abi), (Abiciğim) demek, (Sen benim kardeşimsin, abimsin, büyüğümsün, emrindeyim) anlamına gelir. Bu bakımdan (Abi) ifadesinde hem sevgi, hem saygı, hem de teslimiyet var. Yaşlı genç ayırmadan herkese (abi) demek, bu bakımdan daha güzeldir.
Eken biçecek
Ecel şerbetini herkes içecek,
Eden bulacaktır, eken biçecek.
Hâkimler hâkimi Allah
Sual: Kur’an-ı kerimde, (Eleysallâhü bi-ahkem-il hâkimîn = Allah hâkimler hâkimi değil mi?) diye bir âyet vardır. Türkçeye uygun olarak buna evet mi, hayır mı demek gerekir?
CEVAP
Allahü teâlâ, orada, (Allah hâkimler hâkimidir, öyle değil mi?) diye soruyor. Allah'ı tasdik etmemiz gerekir. Hayır dersek yanlış olur, Allah'ı tasdik etmemiş oluruz. Söze evetle, tasdik ederek başlamalı. (Evet, Allah hâkimler hâkimidir) demek Türk diline uygun olur.
Kâlu belâ sözünde de, durum aynıdır. Cenab-ı Hak, ruhları yarattığı zaman, (Elestü bi-rabbiküm?) buyurdu. Ruhlar da, (Belâ) diye cevap verdiler.
Elestü bi-rabbiküm, (Ben sizin Rabbiniz değil miyim?) demektir. (Kâlu Belâ) ise, (Evet [Sen bizim Rabbimizsin] dediler) demektir.
Arapça dili zengin olduğu için iki tane (Evet) vardır. Olumsuz sorulara, olumlu cevap için (Belâ), olumlu sorulara olumlu cevap için (Neam) kullanılır. Türkçede bu zenginlik olmadığı için sadece Evet veya Hayır demekle maksat anlaşılmaz. Cümleyi tam söylemek gerekir. (Evet, sen bizim rabbimizsin), (Evet, sen hâkimler hâkimisin) cümlelerinde olduğu gibi tam söylenirse mesele kalmaz.
Dua kabul olmaz
Kişi, namaz kılmazsa, kabul olmaz duası,
Yaptığı iyi işler, silmez kalbdeki pası.
