Sual: (Eskiden susmak faziletti, bugünse, konuşmak, gerçeği ortaya çıkarmak gerekir. Bunun için, susmakla ilgili atasözleri günümüze uymaz. Mesela, “İlmin varsa söyle, inansınlar; ilmin yoksa sus, adam sansınlar” atasözü uygun değildir) diyorlar. Bu doğru mudur?CEVAP
Doğru değildir. Susmakla ilgili atasözlerinin hiçbiri günümüze aykırı değildir.
Bildirilen atasözünde, (Biliyorsan söyle, bilmiyorsan sus!) deniyor. Bunun neresinde uygunsuzluk var? Bütün ilimler, tecrübeler, kültürler hep aynı şeyi tavsiye ediyor. (Bilsen de, bilmesen de konuş!) denir mi hiç? Bilen kimse bile, çok konuşursa yanılabilir. Atalarımız, (Çok konuşan çok yanılır), (Çok söz yalansız, çok mal haramsız olmaz), (Bülbülün çektiği dili belası), (Söz gümüşse, sükût altındır) gibi kıymetli sözler söylemişlerdir. Genelde susmak daha uygundur. Sözümüzü kabul edeceğine emin olduklarımız varsa, ancak onlara söyleyebiliriz.
Bir hadis-i şerif şu mealdedir:
(Sükût, âlim için ziynet, cahil için [cahilliğini örten] perdedir.) [Ebu-ş-Şeyh]
(İlmin yoksa sus, adam sansınlar) sözü, yukarıdaki hadis-i şerife aykırı değildir.
Cennetten çıkan dayak
Sual: Biri, (Dayak Cennetten çıkmadır) diyerek dayak atmayı övüyor, öteki de, (Dayak iyi bir şey olsaydı Cennetten çıkmazdı) diyor. Böyle söylemek küfrü gerektirir mi?
CEVAP
Küfür olmazsa da, büyük günah olur. Cennette dayak ve üzücü şey yoktur.
İskat yaparken
Sual: Ölünün yapmamış olduğu secde-i tilavetler olabilir. Bunlar için fidye vermek gerekir mi?
CEVAP
Hayır. (S. Ebediyye)
İçinde
Dünya boşalıp doldu,
N’oldu cihan içinde?
Ölenler toprak oldu,
Belli zaman içinde.
Bahçede güller soldu,
Bülbüller ötmez oldu,
Gözümüz kanla doldu,
Kaldık zindan içinde.
Derin uykuya daldı,
Kuzuları kurt aldı,
Ardınca baka kaldı,
Âh-u figan içinde.
Küskün olan barışır,
Mezarında konuşur,
Salihlerle buluşur,
Yarın cinan içinde.
İpek elbise giyen,
Bal ile kaymak yiyen,
En büyük benim diyen,
Çürür kefen içinde.
Eğer kirliyse işler,
Haram yemişse dişler,
Şiddetli azap başlar,
Yılan, çıyan içinde.
Çürümüş tutmaz eller,
Dökülmüş dudak diller,
O sevgili oğullar,
Kalmış viran içinde.
Bu dünyaya inanan,
Vefası olur sanan,
Ömrünü eder ziyan,
Hepsi pişman içinde.
Yunus der aç gözünü!
Ölç de söyle sözünü!
Karartma ak yüzünü!
İsli duman içinde!
